قبولی نماز:
نماز صحیح خواندن، یک مرحله است.
نماز مقبول خواندن مرحله ای بالاتر می باشد.
ممکن است انسان نماز و عبادتهای خود را به جا آورد ولی به خاطر نقص و ضعف هایی که دارد،در پیشگاه خداوند پذیرفته نشود.
ممکن است شاگردی نمره خوب بگیرد، ولی اخلاق و وضع او مورد رضایت خاطر آموزگار نباشد.
پس ملاک در ارزش بیشتر نماز قبولی آن است.
باید کوشید نمازی پسندیده به آستان خدا تحویل داد.
امام علی علیه السلام فرمودند:
" کُونُوا عَلَى قَبُولِ الْعَمَلِ أَشَدَّ عِنَایَةً مِنْکُمْ عَلَى الْعَمَلِ" (بحار الانوار،ج 71،ص 173)
"بیش از خود عمل ، به قبولی آن عنایت و توجه داشته باشید.
شرایط قبولی عبادات:
قبولی عبادات چه شرایطی دارد:
1. ایمان
اولین شرط قبولی نماز، آنست که همراه با ایمان و اعتقاد به خدا و دین او باشد.اگر کسی عمری هم به نماز و عبادات بگذراند ولی در دل اعتقاد به آن نداشته باشد، نمازش مقبول نیست. نه تنها در نماز، بلکه در مورد هر کار نیک هم، ایمان شرط است و اعمال صالح از کفار که به خدا ایمان ندارند، بی ارزش و بی پاداش است.
2. ولایت
کارهای عبادی را خداوند از کسی می پذیرد که نسبت به خدا و پیامبر و پیشوایان معصوم، حالت پذیرش اطاعت، مودت و محبت داشته باشد و آنان را پیشوایان خود بشناسد و فرمانبردار آنان باشد.عبادت بی ولایت هم پذیرفته نیست.
امام صادق علیه السلام فرموده است:
"...من لم یتولنا لم یرفع اللّه له عملا"
"هرکس ولایت ما را نداشته باشد و رهبری ما را نپذیر، خداوند هیچ کاری را از او بالا نمی برد و نمی پذیرد."
روشن است که دین داری دور از اهل بیت و عبادت های بی اعتقاد به رهبری معصومین چاره ساز نیست و گاهی هم به گمراهی کشیده می شود.
ولایت ، پذیرش خط رهبری صحیح است که در پیشوایان آسمانی و الهی مجسم می شود.
3. تقوا
تقوا یعنی خدا ترسی،پرهیز از گناه.
آنکه ترک محرمات نکند و بی تقوا باشد، عبادات او هم او را به جایی نمی رساند.آنکه دزدی کند و به بیچارگان انفاق کند یا آنکه جهاد کند ولی مال مردم را هم تصرف کند،پاداشی از آن انفاق و جهاد نمی برد.
نماز هم به عنوان عبادت، وقتی در درگاه خدا پذیرفته می شود که همراه با تقوا باشد.خداوند، نماز انسانهای معصیت کار و بی بند و بار را نمی پذیرد.
خودش فرموده است:
"إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِين" (مائده،27)
"خداوند فقط از اهل تقوا می پذیرد"
4. مراعات حقوق دیگران
نماز عبادتی است که باید انسان را به خدا نزدیک کند.
اگر نمازگزار، با برخی کارها از خدا و رضای او دور شود، چگونه نماز می تواند وسیله قرب او به خدا باشد؟
آنکه بدهکار است و مال مردم را نمی دهد،
آنکه باید خمس و زکات بپردازد ولی خودداری می کند،
آنکه غیبت مسلمانی را می کند یا تهمت می زند،
آنکه رابطه برادری را با یک مسلمان قطع می کند،
آنکه در دل برای دیگران نیت بد دارد و دشمنی او را دل پنهان می کند،
آنکه با دیگران، با اهل خانه، با پدر و مادر بد اخلاقی و بد رفتاری می کند و مایه آزار و رنجش آنان می شود....
اینها همه کارهایی است که به نحوی سبب تضییع حقوق دیگران و مایه دور شدن از خدا می گردد. کسی که اینگونه باشد ، نمی تواند انتظار قبولی نمازش را از طرف خداوند داشته باشد.
نمازگزار هم باید از راه نماز،پیوند خود را با خدا مستحکم و استوار کند و هم رابطه دوستی و صمیمیت و برادری خود را با مؤمنان و هم نوعان نگسلد و حقوقشان را رعایت کند و به کسی ظلم ننماید.
در حدیث از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است: آنکه زن خود را آزار برساند یا زنی که شوهر خود را اذیت کند ، خداوند نماز و کارهای نیک و حسنات آنان را قبول نمی کند.
وسائل الشیعه،ج 14،ص 116
و امام صادق علیه السلام فرموده است :
هرکس به پدر و مادر خود،از روی خشم وعصبانیت نگاه کند، خداوند نماز او را نمی پذیرد، اگرچه پدر و مادرش در حق او ناروا کرده باشند.
اصول کافی، ج 2،ص 349
از کجا می توان فهمید که نمازهای ما قبول درگاه خداونداست یا مردود می باشد؟
در این باره حدیث جالبی از امام صادق علیه السلام نقل شده است:
"مَنْ اَحَبَّ اَنْ يَعْلَمَ اَقُبِلَتْ صَلاتُهُ اَمْ لَمْ تُقْبَلْ، فَلْيَنْظُرْ هَلْ مَنَعَتْهُ صَلاتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ" (بحار الانوار،ج 82،ص 198)
كسى كه می خواهد بداند آیا نمازش قبول شده یانه ، پس بنگرد که آیا نمازش او را از گناهان و زشتی ها باز داشته یا نه؟
به هر قدر که نمازش او را از بدیها جلوگیری کرده، به همان قدر نمازش پذیرفته شده است.
بیایید سعی کنیم نمازمان، مکتب تربیت و سازندگی باشد و آنگونه که در نماز می گوییم خود را بنده خدا بدانیم و شرط بندگی را که "اطاعت از خدا" و "ترک گناه" است، رعایت کنیم.
در این صورت است که از نماز لذت خواهیم برد و مناجات و سخن گفتن با خدا برایمان شیرین خواهد بود و از نماز خواندن سیر و خسته نخواهیم گشت.
لذت نماز:
خدایا لذت و شیرینی عبادت خود را به ما بچشان و نمازهای ما را پذیرفته درگاه خویش بگردان!
برای یک مسلمان هیچ لذتی بالاتر از این نیست که خود را مجری امر خدا ببیند و در انجام عبادات و نماز و سایر تکالیف بگوید:
خدایا..... چون تو فرمودی اطاعت کردم
خدایا.....چون تو خواستی به جا آوردم
خدایا.....چون تو وظیفه مقرر کردی ،بی چون و چرا تسلیم شدم.
این است مسلمانی.......تسلیم شدن در برابر دستور خدا و تکلیف الهی....
برگرفته از کتاب آشنایی با نماز،محسن قرائتی
التماس دعا