آداب و ارکان نماز - بخش دوم
تکبیره الاحرام
پس با قلبی پاک عظمت و کبریائی خداوند سبحان را در نظر آور و خود را حقیر و کوچک بشمار و بگو «الله اکبر» یعنی خداوند از هر چیزی بزرگتر است بلکه بزرگتر است از آنکه وصف شود.
پس اگر خواستی تکبیر را هفت بار تکرار کن تا مجد و عظمت خداوند هرچه بیشتر در نظرت بلند گردد و ذلت و انکسارت هرچه بیشتر جلوه کند.
و بدان تکبیر اول نماز را «تکبیره الاحرام» گویند به این معنا که با گفتن آن احرام می بندی و لبیک گویان دور خانه محبوب به طواف می روی پس همچون حجاج خانه خدا دل از علائق دنیا قطع کن و خیالی جز وصل یار به سر راه مده که:
«اِنّه قَریبٌ مُجیبٌ»
قرائت
متن را اینجا وارد کنید ...
پس با قلبی آکنده از هیبت و جلال خداوندی و ترس و بیم روز جزاء زبان به «مَلِکِ یَومِ الدِّین»بگشا که سلطنت و قدرت او در آن روز بر همگان هویدا گردد و قلب ها خاشع شود.
در روایت است که امام سجاد (عليه السلام) آیه « مَلِکِ یَومِ الدِّین » را آن قدر در نماز خود تکرار می فرمود که گاهی مشرف به موت می شدند.
و نیز امام صادق (عليه السلام) آیات قرآن را آن قدر در نماز تکرار فرمود که مدهوش شد و چون به حال خود آمدند علتش را پرسیدند.
آن حضرت فرمودند:
«آن قدر آیات را تکرار کردم که گویا آنها را از زبان خداوند می شنیدم.»
متن را اینجا وارد کنید ...
سوره
حضرت امام رضا (عليه السلام) می فرمایند:
«اگر کسی بگوید چرا باید در نمازها قرآن خواند جوابش این است:
تا قرآن دور افتاده و ضایع نگردد بلکه محفوظ بوده، مورد تدریس قرار گیرد و در نتیجه در جامعه مسلمین از بین نرود و مردم به آن جاهل نگردند.»
رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) هنگامی که می خواستند قرآن تلاوت کنند غالبا به نماز می ایستادند و قرآن را در نماز می خواندند.
در روایتی آمده که از رسول خدا پرسیدند: چرا خسته به نظر می رسید؟ حضرت فرمود:
«دیشب سی سوره از قرآن خوانده ام که در آن هفت سوره طولانی بوده است.»
یعنی سوره بقره، آل عمران، نساء، مائده، انعام، اعراف، انفال و توبه، که تنها همین هفت سوره در قرآن های معمولی 207 صفحه یعنی بیش از ده جزء از قرآن است و شاید سی سوره ای که آن حضرت قرائت کرده اند از نصف قرآن هم تجاوز کند.
برای خواندن بیشتر سوره های قرآن در نماز ثواب های فراوانی در روایات ذکر شده است از آن جمله:
هرکس سوره (دخان) را در نمازهای واجب و مستحب خود بخواند در روز قیامت از امنیت برخوردار و در سایه عرش خداوند قرار می گیرد و حسابش آسان و کتابش به دست راستش داده می شود.
هرکس سوره (ممتحنه) را در نمازهایش بخواند خداوند قلب او را به ایمان امتحان کند و چشمش را نورانی گرداند و هرگز به او فقر نرسد و خودش و اولادش مجنون نگردند.
هرکس سوره (تغابن) را در نمازش بخواند آن سوره در روز قیامت شفیع او گردد و برایش نزد خداوند شهادت دهد و از او دور نگردد تا او را وارد بهشت کند.
هرکس سوره (ن والقلم) را در نمازهای واجب یا مستحبش بخواند خداوند او را از فقر در امان قرار می دهد و از فشار قبر رهائی می بخشد.
هرکس سوره (اعلی) را در نمازش بخواند به او در قیامت گفته می شود از هر دری که می خواهی داخل بهشت شود.
و نیز امام صادق (عليه السلام) فرمود:
«سوره (فجر) را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانید که آن سوره حضرت حسین (عليه السلام) است هرکس آن را بخواند روز قیامت با امام حسین (عليه السلام) خواهد بود در همان درجه بهشتی که خداوند عزیز و حکیم است.»
رکوع
در این حال که از چشمه زلال قرآن نوش جان کردی و سرمست جمال و جلال یارگشتی برای او تعظیم کن و به رکوع برو.
از امیرالمومنین (عليه السلام) پرسیدند: چرا در رکوع باید گردن را کشید و راست نگه داشت؟ حضرت فرمود:
«تاویلش این است که خدایا! من به وحدانیت تو ایمان و اقرار دارم گرچه گردن مرا بزنی.»
طول دادن رکوع و سجود و تکرار ذکر آن بسیار بجا و نیکوست و لذا امام صادق (عليه السلام) فرمود:
«بر شما باد بر طولانی کردن سجود و رکوع که وقتی یکی از شما چنین کند ابلیس ملعون در پشت سر او فریاد می زند ای وای که آنان اطاعت کردند و من معصیت، آنها سجده کردند و من سرپیچی.»
ابان بن تغلب می گوید:
بر امام صادق (عليه السلام) داخل شدم آن حضرت مشغول نماز بود پس شمردم حضرت در رکوع و سجود خود شصت بار تسبیح فرمود.
ادامه دارد ... .
قسمت های دیگر این مطلب را در لینک های زیر بخوانید:
آداب و ارکان نماز قسمت دوم
آداب و ارکان نماز قسمت سوم
منبع: نماز راهی به سوی معبود
مولف: حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ محسن سعیدیان
