آداب و ارکان نماز - بخش اول
بزرگان فرموده اند:
در هر عملی از نماز که انجام می دهی باطن آن را درنظر بگیر و توجهی مناسب به آن داشته باش.
پس چون صدای اذان را شنیدی موذن را فرستاده پروردگار خود بدان که تو را برای مهمانی اش دعوت می کند پس دست از هر کاری که داری باز دار و به سوی خانه خدا بشتاب و غبار و کدورت دنیا را با مشتی آب از خود دور کن و وضو بساز و آماده سخن با خدا شو.
عایشه می گوید:
رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) که با ما نشسته بود و سخن می گفت و ما با او سخن می گفتیم چون وقت نماز می رسید گوئی ابدا ما را نمی شناسد و ما او را نمی شناسیم. یعنی فورا برای امتثال امر الهی خود را برای نماز آماده می کرد.
امیرالمومنین (عليه السلام) هنگامی که وقت نماز می رسید اندام مبارکش به لرزه می افتاد و رنگش دگرگون می شد به آن حضرت می گفتند: این چه حالی است دارید؟ حضرت می فرمود:
«وقت امانت الهی فرا رسیده و آن امانتی است که آسمان ها و زمین از قبول آن سرباز زدند و انسان آن را به دوش کشید و من نمی دانم آیا این امانت را درست ادا می کنم یا نه؟!»
قیام
امام باقر (عليه السلام) می فرماید:
«پدرم امام سجاد (عليه السلام) وقتی به نماز می ایستاد رنگ چهره اش عوض می شد و همچون بنده ذلیلی در پیشگاه پادشاهی جلیل، اندامش به لرزه می افتاد و نمازش نماز وداع بود که گوئی آخرین نماز اوست.»
پس چون به نماز ایستادی و بدن را رو به قبله کردی وجهه قلب را هم متوجه کعبه حقیقی گردان و دل به سوی حضرت محبوب کن امیدت را از هرکس و هر چیز قطع نما و خود را در محضر خدای بزرگ ببین و به یاد آن روز باش که در مقابلش ایستاده ای و از کوچک و بزرگ اعمالت بازجوئی می شوی.
امام صادق از امیرالمومنین (علیهما السلام) نقل می کند که آن حضرت فرمود:
«هیچ کس نباید با حالت کسالت و یا خواب آلودگی به نماز بایستد و بایستی در نماز به فکر خود باشد که او در پیشگاه خداوند عزوجل است و برای بنده همان مقدار از نماز مورد قبول است که قلبش متوجه خداوند بوده است.»
و نیز امام صادق (عليه السلام) فرمود:
«هرکس قلبش در نماز خاشع و متوجه باشد اعضاء و جوارح او هم خاضع می گردد.»
حضرت امام حسن عسکری (عليه السلام) از پدرانشان روایت کرده اند که:
«ابوذر یکی از بهترین صحابه رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) بود. یک روز آمد خدمت آن حضرت و گفت: یا رسول الله! من گله ای دارم که نزدیک شصت گوسفند در آن است و دوست ندارم آنها را به چرا ببرم زیرا از خدمت شما محروم می گردم و به کسی هم نمی خواهم بسپارم چه کنم؟»
حضرت فرمود:
نه برو و آنها را به چرا ببر.
ابوذر گوسفندان خود را به بیابان برد و روز هفتم برگشت رسول خدا فرمود:
ای اباذر! با گوسفندانت چه کردی؟
گفت: یا رسول الله! قصه عجیبی برای آنها اتفاق افتاد حضرت فرمود: چه بود؟ ابوذر گفت:
من مشغول نماز بودم دیدم گرگی آمد و به گله من حمله کرد، گفتم: خدایا! نماز یا گوسفندانم؟ یعنی چه کنم نماز را رها کنم یا گوسفندانم را؟ پس نماز را بر آنها ترجیح دادم. در این حال شیطان در خاطرم حاضر شد و گفت: ای اباذر! تو مشغول نمازی و گرگ ها همه گوسفندانت را پاره می کنند و چیزی که با آن زندگی کنی برای تو باقی نمی گذارند پیش خود به شیطان گفتم: اگر گوسفندانم از بین بروند توحید خدای تعالی و ایمان به رسول و محبت برادرش علی بن ابی طالب و ائمه طاهرین و دشمنی دشنمانشان سرمایه من است پس هرچه از مال دنیا از دست من برود سهل و آسان است. پس دل خود بر نماز محکم کردم و دیدم گرگ آمد و گوسفندی به دهان گرفت و برد در این هنگام شیری ظاهر شد و بر گرگ حمله برد و او را دو نیم کرد و گوسفند را نجات داد و به گله برگرداند پس صدا برآورد که:
ای اباذر! متوجه نماز خود باش که خداوند مرا به پاسبانی و حفظ گوسفندان تو موکل فرموده است.
رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) فرمود:
«ای اباذر! تو طاعت خدا را نیکو انجام داده ای خداوند هم آن را مسخر تو گردانید، پس تو از بهترین کسانی هستی که خدای عزوجل آنها را به اقامه نماز مدح فرموده است.»
نیت
پس چون آماده نماز شدی عظمت خدای بزرگ و کوچکی خود را درنظر بگیر و بگو:
«هر آینه من متوجه کردم صورت خود را به سوی آن کس که آسمان ها و زمین را آفرید توجهی از روی اخلاص و تسلیم و من از مشترکان نیستم.»
و نیز بگو آنچه را که خداوند به پیامبرش فرمود:
«بگو: البته نماز و عبادات من و زندگی و مرگ من برای خدا پروردگار جهانیان است او را شریکی نیست و من بر این مساله دستور گرفته ام و من نخستین مسلمانم.»
امام صادق (عليه السلام) فرمود:
«مردم در عبادت خداوند سه گروهند: گروهی برای رسیدن به پاداش های الهی عبادت می کنند، گروهی از ترس آتش... ولی من خداوند را به جهت محبت و علاقه ای که نسبت به او دارم عبادت می کنم که این عبادت بزرگواران است.»
ادامه دارد ....
قسمت های دیگر این مطلب را در لینک های زیر بخوانید:
آداب و ارکان نماز قسمت دوم
منبع: نماز راهی به سوی معبود
مولف: حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ محسن سعیدیان
