تفسیر فرازهای اذان و اقامه:

نعمت اذان و غفلت از آن:

​إذا نودِیَ لِلصَّلوه مِن یومِ الجمعه فاسمعَوا إلی ذکرالله.(سوره جمعه قسمتی از آیه 9)

گاهی انسان که غرق در نعمت می شود اهمیت آن را درک نمی کند چنانکه فرموده اند:"نعمتان مجهولتان الصّحّة و الأمان"

سلامتی و امنیت دو نعمت مجهول است.

انسان هنگام استفاده از این نعمت ها قدر و ارزش آن را نمیابد،اما اگر از دست داد آنگاه متوجه اهمیت این نعمت ها می شود .

"تُعرف الأشياء بأضدادها"

هرچیزی با ضد آن درک و شناخته می شود.

اگر همیشه روز باشد قدر شب را نمی دانی و اگر همیشه شب باشد قدر روز را نخواهی شناخت.

چون صبح و شام و گاه و بیگاه طنین جانفزای اذان به طور عادی و معمولی به گوش ما می رسد، قدر این سروش رحمانی و این نغمه آسمانی را که از سدرة المنتهی از مصدر عزت و جلال پروردگار راهی آسمان دنیا شده نمی دانیم.

گاهی خوب است انسان فکر کند.سکوت شب و نسیم ملایم و آرامش معمول سحرگاهان در تمام موجودات زنده ، همه این خاموشی ها و فراموشی ها و سکوت و آرامش ها و خواب و بیهوشی ها، ناگاه جمله ای بر فراز مأذنه از هم می پاشد وصدایی از نای مؤذنی بلند می شود :

"ای جهانیان !! ای انسانها و ای پرندگان و ای فرشتگان اللـــــــــه اکبـــــــر".

بپاخیزید زندگی را با لطف خداوند منان آغاز کنید و از مواهب حیات در همین دل شب بهره مند شوید.

او را می ستایم و او را حتی از جولان اندیشه خود برتر می دانم و بزرگتر و برتر از هر توصیفی می شمارم.شما هم با من هماهنگ شوید،الله اکبر.

علت اذان از دیدگاه امام رضا علیه السلام:

تفسیر جملات اذان:

مؤذن فریاد میزند بندگان خدا!! اینک بپاخیزید برای عبادت خالق و روی به این وظیفه با اهمیت آورید.

او در دل آسمانها فریاد می زند.خدا یکتاست الله اکبر.

او ایمان خود را با این جملات اعلان می نماید و اسلام را به فراموشکاران عرضه می دارد.

اولین کلمه اش "الله" است در الله اکبر و همچنین آخرین کلمه اش "الله" است در لااله الا الله.

خداوند خواسته است اول ، با نام او آغاز کنند و آخر به نام او ختم نمایند.

مؤذن دو بار می گوید "اشهد ان لااله الا الله" تا در گوش شنوندگان تکرار شود و اگر غفلت زده ای مرتبه اول متوجه نشد،مرتبه دوم بداند و بفهمد که جهان هستی به یکتایی خدا گواهی می دهد.

دیگر اینکه نماز دو رکعت، دو رکعت است، اذان و اقامه نیز دو عبارت ،دو عبارت است.

در ابتدای اذان چهار مرتبه "الله اکبر" می گوید زیرا ابتدای ترنم و آغاز،اعلام است؛ دو مرتبه ی اول موجب بیداری شنونده می شود تا توجه به اذان نماید و جملات بعد را به گوش هوش بسپارد.

بعد از تکبیر،دو شهادت می دهد:

شهادت اول "اشهد ان لا اله الا الله"، توحید و یکتایی خدا را ثابت می کند و شهادت دوم "اشهد ان محمدا رسول الله"،رسالت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم را.

و میخواهد بفهماند اطاعت هر دو (خدا و پیغمبر) به هم پیوسته است و هم از آن جهت که اصل ایمان همین دو گواهی است .

و این دو بار گفتن به منزله دو شاهد است( در اثبات حقوق اسلام نیاز به دو شاهد داریم).

انسان در اذان اقرار به یکتایی خدا و رسالت حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم می نماید.با همین اقرار،تمام لوازم ایمان را می پذیرد؛زیرا اصل ایمان اعتقاد به خدا و پیغمبر است.

پس از این دو گواهی، مردم را به نماز دعوت می کند"حی علی صلوة"؛ زیرا اذان برای اعلام نماز تشریع شده است. دعوتی است از جانب خدا برای انجام نماز.

پس از آن دعوت به بهترین عمل "حی علی خیر العمل" می باشد.

علامه مجلسی می نویسد تأویل خیرالعمل به ولایت منافات ندارد زیرا ولایت از بزرگترین شروط صحت نماز و قبول آن است.

نمازی که خیرالعمل و بهترین کار است،نمازی است که مقرون به ولایت و بر نیکی به فاطمه سلام الله علیها و فرزندان او باشد.

و بالاخره آخر نماز هم به "لا اله الا الله" ختم می شود چنانکه اولش نیز به نام او شروع گردید.

آثار گفتن اذان و اقامه از بیان امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام:

از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام نقل شده است که هرکس اذان و اقامه را بگوید ،پشت سرش دو صف از ملائکه به نماز می ایستند اما کسی که اقامه تنها را نگوید یک صف از ملائکه پشت سرش نماز خواهند خواند.

​آثار گفتن اذان و اقامه از بیان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم:

​از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در وصیتش نقل شده است که فرمود: ای اباذر خداوند افتخار می کند نزد ملائکه بر سه نفر:

اول شخصی که در سرزمین فقر و بیابان خشک صبحگاه اذان و سپس اقامه می گوید بعد به نماز می ایستد.خداوند به ملائکه می فرماید: ملائکه من تماشا کنید بنده ام را که مشغول نماز است درحالی که احدی جزمن او را نمی بیند.آنگاه هفتاد هزار فرشته فرود می آیند و پشت سر او نمازمی خوانند و تا صبح روز بعد برای او استغفار می کنند..

اباذر،اگر بنده ای در سرزمین فقر و بیابانی خشک وضو بگیرد یا تیمم کند، بعد اذان و اقامه بگوید و نماز بخواند به ملائکه دستور می دهد صفی پشت سر او ببندند که سر و ته صف دیده نشود(از کثرت )با رکوع او به رکوع می روند و با سجده اش سجده می کنند و دعایش را آمین می گویند.

اباذر،اگر اقامه را تنها و بدون اذان بگوید با او نماز نمی خوانند مگر همان دو فرشته ای که مأمور خودش هستند.

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :

ان اهل السما لا یسمعون من اهل الارض شیئا الا الاذان.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

اهل آسمان از اهل زمین چیزی جز اذان نمی شنوند.

برگرفته از کتاب اذان و اقامه در اسلام،موسی خسروی

التماس دعا