مستحبات و آداب نماز
مستحبات و آداب قبل از نماز عبارت است از:
♥ در هنگام وضو رو به قبله بايستد و قبل از آن مسواك بزند. همچنين دعاهايى كه در هر يك از افعال واجب و مستحب وضو وارد شده بخواند.
♥ در حال نماز لباس سفيد و معطرى بپوشد انگشترى عقيق در دست كند و جامه سياه نپوشد
♥ براى نماز جاى مخصوص، لباس مخصوص و سجاده يا فرش مخصوص انتخاب كند.
♥ نماز را به جماعت بخواند و اگر مرد است، طرف راست امام بايستد.
♥ پيش از نمازهاى يوميه، اذان و اقامه بگويد. موقع اذان گفتن نيز رو به قبله بايستد و با وضو و يا غسل باشد.
♥ همانگونه كه با صورت و بدن رو به قبله مىايستد، مستحب است قلب هم به سمت قبله متوجه باشد.
مستحبات و آداب بين نماز عبارت است از:
♥ براى نمازگزار سزاوار است كه در تمام ذكرها و كارهاى نماز با حضور قلب باشد.
♥ در نيت اخلاص داشته باشد و نماز خود را از هر عمل ونيت غير خدايى پاك كند.
♥ موقع گفتن تكبير اول نماز و تكبيرهاى بين نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد. همچنين مستحب است قبل از گفتن (تكبيرة الاحرام)، شش بار تكبير بگويد و دعاهاى وارده را بخواند.
♥ كمال قيام بدن به اين است كه با طمأنينه، هيبت و حيا باشد. مستحب است در حال ايستادن، بدن را راست نگه دارد و شانهها را پايين بياندازد. هم چنين سر خود را پايين افكند و به موضع سجده بنگرد و به آسمان و راست و چپ نگاه نكند.
♥ در قيام دستها را بر روى رانها بگذارد، انگشتها را به هم بچسباند، جاى سجده را نگاه كند، سنگينى بدن را به طور مساوى روى دو پا بياندازد و پاها را پس و پيش نگذارد.
♥ كمال قلب در هنگام نماز، به اين است كه خداى تبارك و تعالى را پيوسته در نظر داشته باشد.
♥ با دستهايش بازى نكند و پاهاى خود را حركت ندهد. همچنين انگشتان پا را رو به قبله گذاشته و از قبله كج نكند.
♥ در حال برخاستن، اين ذكر را بگويد: (بحول الله و قوته اقوم و اقعد).
♥ مستحب است در (قرائت) رعايت ترتيل كند و به اعراب كلمات اهميت دهد. همچنين در ركعت اول پيش از خواندن حمد بگويد: (اعوذ بالله من الشيطان الرجيم).
♥ بعد از تكبيرة الاحرام بگويد: (يا محسن قد اتاك المسىء و قد امرت المحسن ان يتجاوز عن المسىء انت المحسن وانا المسىء بحق محمد و آل محمد، صل على محمد و آل محمد و تجاوز عن قبيح ما تعلم منى).
♥ بعد از تمام شدن حمد بگويد: (الحمد الله رب العالمين).
♥ مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول، (سوره قدر) و در ركعت دوم، (سوره توحيد) را بخواند.
♥ قنوت يكى از مستحبات مؤكّد است. مستحب است قبل از قنوت، تكبير بگويد و بعد از آن دستها را بالا ببرد و انگشتان را به هم بچسباند، مگر دو انگشت بزرگ را (انگشت شست).
♥ پيش از رفتن به ركوع، درحالیكه راست ايستاده، تكبير بگويد. در ركوع دست راست را بر زانوى پاى راست بگذارد. زانوها را به عقب دهد، پشت را صاف كند، گردن را بكشد و مساوى پشت نگه دارد. بعد از آن كه از ركوع برخاست و راست ايستاد، بگويد: (سمع الله لمن حمده).
♥ در حال سجده، انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد، به طورى كه سر آنها رو به قبله باشد. در سجده دعا كند واز خدا حاجت بخواهد. بعد از سجده نيز بر ران چپ بنشيند و روى پاى راست را بر كف پاى چپ بگذارد.
♥ مستحب است در حال تشهد، بر ران چپ بنشيند و روى پاى راست را به كف پاى چپ بگذارد.
♥ پيش از تشهد بگويد: (الحمد لله) يا بگويد: (بسم الله و بالله و الحمد لله و خير الاسماء لله).
♥ هم چنين در تشهد اول بعد از صلوات، بگويد: (و تقبل شفاعته فى امته و ارفع درجته).
♥ هنگام برخاستن از تشهد بگويد: (بحول الله و قوته اقوم و اقعد).
♥ مستحب است در حال قيام نگاه كردن به محل سجده، و نيز بعيد نيست استحباب نگاه كردن بين دو قدم در حال ركوع و به طرف بينى در حال سجود و به دامن خود در حال نشسته و به كف دو دست در حال قنوت.
♥ مستحب است در حال قيام گذاشتن دستها روى رانها مقابل زانو و در حال قنوت قرار دادن آنها مقابل صورت به طورى كه كف آنها رو به آسمان باشد.
♥ مستحب است در حال سجده گذاشتن دست ها مقابل گوش ها يا صورت يا شانه ها، و در حال نشسته روى ران ها و در حال ركوع روى زانو براى مردها.
♥ مستحب است انسان بعد از نماز مشغول تعقيب، يعنى خواندن ذكر و دعا و قرآن شود. و بهتر است پيش از آن كه از جاى خود حركت كند و وضو و غسل و تيمم او باطل شود، روبه قبله تعقيب رابخواند. و لازم نيست تعقيب به عربى باشد ولى بهتر است چيزهايى را كه در كتابهاى دعا دستور داده اند بخواند.
♥ از تعقيبهايى كه خيلى سفارش شده است، تسبيح حضرت زهرا (عليهاالسلام) است كه بايد به اين ترتيب گفته شود : 34 مرتبه « اللّه اَكبر » ، سپس 33 مرتبه « اَلحَمدُ للّه » و بعد از آن 33 مرتبه « سُبحان اللّه » ، و بنا بر اظهر مى شود « سبحان اللّه » را پيش از « اَلحَمد للّه » گفت ، ولى بهتر است بعد از « الحمد للّه » گفته شود.
♥ مستحب است بعد از نماز سجده شكر نمايد و همين قدر كه پيشانى را به قصد شكر بر زمين بگذارد كافى است، ولى بهتر است صد مرتبه يا سه مرتبه يا يك مرتبه، « شُكرا للّه » يا « شكرا » يا « عَفْوا » بگويد و نيز مستحب است هروقت نعمتى به انسان مى رسد يا بلايى از او دور مى شود سجده شكر بجا آورد .