آداب صحیح خواندن نماز
امام چگونه نماز خواندند؟؟!!!
از حماد ابن عیسی(که از اصحاب اجماع است و زریق روایت به او نیز صحیح است) روایت کرده اند که گفت:
روزی امام جعفر صادق علیه السلام به من فرمودند:
ای حماد! آیا نماز خواندن می دانی؟
گفتم ای سرورم! من کتاب "حریز" را که درباره نماز نوشته شده است، از حفظ دارم.
حضرت فرمودند: مهم نیست(باکی نیست) که همه آن را از بر داشته باشی،چون ممکن است همه آنرا از حفظ بدانی ، اما نماز کردن صحیح را ندانی!
برخیز و نماز بخوان تا ببینم .
راوی می گوید: در برابر آن حضرت برخاستم و در حالیکه رو به قبله داشتم تکبیرة الاحرام گفتم و آغاز نماز کردم و رکوع و سجود به جا آوردم.
پس از اینکه آن حضرت نماز مرا ملاحظه کردند، فرمودند:
ای حماد! تو نماز خواندن را نمی دانی، چقدر زشت است برای شخصی که شصت یا هفتاد سال از سن او بگذرد و در عین حال یک نماز را با رعایت همه آداب و شرایط آن به جا نیاورده یا نتواند به جای آورد.
حماد گوید: از این سخن، خواری و شرمساری بسیار به من دست داد، نزد خویش بسیار خوار و شرمنده شدم ، عرض کردم : فدایت گردم! حال شما نماز را به من بیاموزید.
حالت صحیح قامت بستن:
پس امام صادق علیه السلام برخاستند و رو به قبله ایستادند و قامت خود را راست گرفتند و دستهای خود را به طور کامل آویزان کردند تا رانهایشان قرار گرفت.( یعنی دستها از جلو آویخته بود که دو کف دست روی رانهای آن حضرت قرار گرفته بود، نه از پهلوها و دو طرف و نه روی یکدیگر، چنانکه معمول اکثر عامه است) وبعد انگشتان دست را به هم چسبانیدند و دو پای خود را نزدیک به هم گذاشتند تا به اندازه سه انگشت باز میان دو پا فاصله بود.
آنگاه انگشتان پاهایشان را به تمامی متوجه قبله ساختند - پاها را از قبله به چپ و راست منحرف نکردند – و همه این کارها را با خشوع و خضوع و تضرع انجام می دادند.
سپس گفتند: "الله اکبر" و حمد را با ترتیل خواندند (یعنی شمرده و با تأمل در آشکار ساختن معنای کلمات و رعایت مخارج و وقوف و یا به قول بعضی از علما به آواز خوش و صوت حزین و رعایت همه آداب قرائت) و به همین ترتیب "قل هو الله احد" را خواندند.
آنگاه در حالیکه هنوز ایستاده بودند ، به اندازه یک نفس کشیدن صبر کردند و بعد گفتند: "الله اکبر" و همچنان ایستاده بودند.
حالت صحیح رکوع:
سپس به رکوع رفتند و دستها را چنان بر زانو گذاشتند که گودی دو کف دست را با برجستگی زانوها پر کردند و انگشتانشان گشوده بود و زانوها را با فشاری که بر آن وارد می ساختند، به عقب می راندند تا پشت آن حضرت صاف و مسطح شد، چندانکه اگر قطره ای آب یا روغن بر پشت آن حضرت می ریختند ، از جای خود حرکت نمی کرد، به خاطر صاف بودن پشت آن حضرت.
مستقیم بودن زانوان که به عقب رانده شده بود و راست بودن گردنشان و بسته بودن چشمانشان ( البته چون آن حضرت در رکوع بوده، راوی به نظرش رسیده که چشم آن حضرت بسته است، در حالیکه ایشان به میان دو پای خود می نگریسته، همچنان که در رساله توضیح المسائل آمده است که مستحب است که هنگام رکوع بین دو قدم را نگاه کند) سپس سه بار با ترتیل و شمرده، تسبیح خداوند متعال فرمودند و گفتند: "سبحان ربی العظیم و بحمده" و بعد راست ایستادند و چون کاملا به حالت رسا و صاف قرار گرفتند ، گفتند: " سمع الله لمن حمده" ، آنگاه درحالیکه ایستاده بودند ، دستهای خود را تا نزدیک صورت خویش بلند فرمودند و همزمان با این حرکت گفتند: "الله اکبر".
حالت صحیح سجده:
بعد به سجده رفتند و دستهایشان را در مقابل زانوانشان بر زمین گذاشتند و سه بار گفتند: "سبحان ربی الاعلی و بحمده"و سجده را چنان به جا آوردند که هیچ عضوی از اعضای خود را بر عضو دیگری تکیه نداده بودند (و همه اعضا و اجزای بدن آن حضرت با حالت فرو افتادن متوجه زمین بود، همانگونه که قبلا گذاشتند، مانند کسی که او را به دار آویخته باشند و هیچ عضوی بر عضو دیگر تکیه نداشته باشد، بلکه همه اعضا و اجزای بدن آن حضرت با حالت فرو افتادن متوجه زمین بود، همانگونه که قبلا گذشت ، مانند کسی که او را به دار آویخته باشند و هیچ عضوی بر عضو دیگر تکیه نداشته باشد، بلکه همه اعضا به طرف زمین کشیدهو جذب شود و این نشانه نهایت خشوع در سجده است.
اعضای بدن که باید در هنگام سجده روی زمین قرار بگیرند:
و هنگام سجده هشت استخوان را تکیه گاه ساخته یا این هشت موضع را بر زمین نهاده بودند:
پیشانی، دو کف دست، دو کاسه زانو( قسمتی که با دست می توان آن را به طور محدود حرکت داد و به آن کشکک هم می گویند)، سر انگشتان مهین دو پا یا سرهای دو شست پا و بینی. (هفت موضع اول فرض و واجب است و بینی بر خاک مالیدن را ارغام گویندکه مستحب است).
سپس آن حضرت سر از سجده برداشتند و وقتی راست نشستند، گفتند: "الله اکبر" ، آنگاه برجانب چپ خود نشستند به این نحو که پشت پای راست خود را درون پای چپ یا کف پای چپ قرار دادند و در این حال گفتند: "استغفرالله ربی و اتوب الیه" و در همان حال که نشسته بودند گفتند: "الله اکبر"و به سجده دوم رفتند و همان احوال و اقوالی را که در سجده اول معمول داشته بودند، مجددا به جای آوردند و در رکوع و سجود از هیچ عضوی یا جزئی از بدنشان برای تکیه دادن یا نگه داشتن عضوی دیگر کمک نگرفتند (بر خلاف آنکه بعضی افراد در رکوع پهلوی خود را بر زراع و مرفق خویش می گذارند و یا در سجده آرنج خود را بر زانو تکیه می دهند) ، بلکه آرنجها و بازوان خود را از دو طرف شانه گشوده و بالاتر از زمین نگه داشته و بر زمین نگذاشته بودند با حالتی همچون دو بال گشوده از هم.
به این ترتیب آن حضرت دو رکعت نماز خواندندو بعد گفتند: ای حماد! اینچنین نماز کن و هنگام نماز به این طرف و آن طرف نگاه نکن و روی نگردان و با انگشتانت و دستهایت بازی نکن و آنها را بی جهت حرکت مده و آب دهان به راست و چپ خود یا جلوی خود مینداز.
برگرفته از کتاب بهترین قصه های نماز، محمد کریما
التماس دعا