زندگینامه امام جعفرصادق (عليه السلام)
خلاصه ای از مشخصات امام جعفرصادق (ع)
نام :جعفر
القاب :صادق- مصدق - محقق - کاشف الحقایق - فاضل - طاهر - قائم - منجی - صابر
كنیه :ابوعبدالله - ابواسماعیل - ابوموسی
نام پدر : امام محمد باقر ( علیه السلام )
نام مادر :فاطمه ( ام فروه ) دختر قاسم بن محمد بن ابی بكر
زمان تولد :هفدهم ربیع الاول سال 83 هجری در روز جمعه یا دوشنبه ( بنا بر اختلاف ) در هنگام طلوع فجر مصادف با میلاد حضرت رسول . بعضی ولادت ایشان را روز سه شنبه هفتم رمضان و سال ولادت ایشان را نیز برخی سال 80 هجری ذكر كرده اند.
محل تولد :مدینه منوره
عمر شریف ایشان : 65 سال
مدت امامت : 34 سال
زمان شهادت : 25 شوال سال 148 هجری قمری - درباره زمان شهادت ایشان نیز گروهی ماه شوال و دسته ای دیگر 25 رجب را بیان كردند.قاتل :منصور دوانیقی بوسیله زهر
محل دفن : قبرستان بقیع
همسران معروف حضرت :حمیده دختر صاعد مغربی ، فاطمه دختر حسین بن علی بن الحسین بن علی بن أبی طالب( علیهم السلام (
فرزندان پسر :موسی ( علیه السلام ) - اسماعیل - عبدالله - افطح - اسحاق - محمد - عباس - علی
فرزندان دختر :ام فروه - فاطمه - اسما كه اسماعیل ، عبدالله وام فروه مادرشان فاطمه دختر حسین بن علی بن حسین ( علیهما السلام ) نوه امام سجاد است . و امام موسی كاظم (علیه السلام) ، اسحاق و محمد كه مادرشان حمیده خاتون می باشد . وعباس ، علی ، اسماء و فاطمه كه هر یك از مادری به دنیا آمده اند .
نقش روی انگشتر حضرت :ما شاء الله لا قوة إلا بالله ، أستغفرالله .
اصحاب معروف امام صادق (علیه السلام) : ابان بن تغلب - اسحاق بن عمار- برید - صفوان بن مهران - ابوحمزه ثمالی – حریر بن عبدالله سجستانی زراره بن اعین شیبانی - عبدالله بن ابی یعفور-عمران بن عبدالله اشعری قمی .
روز زیارت ایشان :روزهای سه شنبه می باشد .
فضایل امام جعفرصادق (عليه السلام)
مالك بن انس امام مشهور اهل سنت است می گوید:بهتر از جعفر بن محمد، هیچ چشمی ندیده، هیچ گوشی نشنیده و در هیچ قلبی خطور نكرده است. از ابوحنیفه نیز این جمله مشهور است كه گفت: ما رأیت افقه من جعفر بن محمد یعنی: از جعفر بن محمد، فقیه تر ندیدم. و اگر از زبان خود آن حضرت بشنویم ضریس می گوید: امام صادق (عليه السلام) در این آیة شریفة: كل شیء هالك الا وجهه، یعنی: هر چیز فانی است جز وجه خدای متعال، فرمود: نحن الوجه الذی یوتی الله منهم یعنی: ماییم آیینه ای كه خداوند از آن آیینه شناخته می شود.
شیخ مفید در ارشاد مىنویسد: علومى كه از آن حضرت نقل كرده اند به اندازه اى است كه ره توشه كاروانیان شد و نامش در همه جا انتشار یافت. دانشمندان در بین ائمه (ع) بیشترین نقل ها را از امام صادق (عليه السلام) روایت كرده اند. هیچ یك از اهل آثار و راویان اخبار بدان اندازه كه از آن حضرت بهره برده اند از دیگران سود نبرده اند. محدثان نام راویان موثق آن حضرت را جمع كرده اند كه شماره آنها، با صرف نظر از اختلاف در عقیده و گفتار، به چهار هزار نفر مىرسد.
امام و فقه اسلامی
فقه شیعه امامیه كه به فقه جعفری مشهور است منسوب به جعفر صادق (عليه السلام) است. .بیشترین حجم روایات، احادیثی است كه از امام صادق (عليه السلام) نقل شده است، اهمیت معارف منقول از جعفر بن محمد (عليه السلام) به میزانی است كه شیعه به ایشان منسوب شده است: "شیعه جعفری". كمتر مسئله دینی (اْعم از اعتقادی، اخلاقی و فقهی) بدون رجوع به قول امام صادق (ع) قابل حل است.
آنچه به دوره امامت حضرت امام صادق (علیه السلام) ویژگی خاصی بخشیده، استفاده ازعلم بی کران امامت، تربیت دانش طلبان و بنیان گذاری فکری و علمی مذهب تشیع است. در این باره چهار موضوع قابل توجه است:
الف ـ دانش امام.
ب ـ ویژگی های عصر آن حضرت که منجر به حرکت علمی و پایه ریزی نهضت علمی شد.
ج ـ اولویت ها در نهضت علمی.
د ـ شیوه ها و اهداف و نتایج این نهضت علمی.
اوضاع جامعه در آغاز امامت حضرت
در آغاز امامت حضرت افرادی از شیعیان و حتی بستگان حضرت حاضر به قبول امامت ایشان نبودند، لذا حضرت از راههای گوناگونی کوشیدند آنها را به قبول راه صحیح وادار سازند و دراین زمینه به اذن خداوند معجزاتی نیز انجام دادند.
دوران امام جعفر صادق (عليه السلام) در میان دیگر دورانهای ائمه اطهار، دورانی منحصر به فرد بود و شرایط اجتماعی و فرهنگی عصر آن حضرت در زمان هیچ یک از امامان وجود نداشته است و این به دلیل ضعف بنی امیه و قدرت گرفتن بنی عباس بود.
این دو سلسله مدتها در حال مبارزه با یکدیگر بودند که این مبارزه در سال 129 هجری وارد مبارزه مسلحانه و عملیات نظامی گردید.
این کشمکش ها و مشکلات سبب شد که توجه بنی امیه و بنی عباس کمتر به امامان و فعالیتشان باشد، از این رو این دوران، دوران آرامش نسبی امام صادق (عليه السلام) و شیعیان و فرصت بسیار خوبی برایفعالیت علمی و فرهنگیفعالیت علمی و فرهنگی آنان به شمار می رفت.
حاکمان معاصر
همانطور که گفته شد امام بین دو دوره عباسی و اموی و دوران گذار از امویان به عباسیان می زیست. ایشان ازمیان خلفای اموی با افراد زیر معاصر بود:
هشام بن عبدالملکهشام بن عبدالملک (105 – 125 ه. ق)
ولید بن یزید بن عبدالملک (125 – 126 ه. ق)
یزید بن ولید بن عبدالملک (126 ه. ق)
ابراهیم بن ولید بن عبدالملک (70 روز از سال 126)
مروان بن محمدمروان بن محمد (126 – 132 ه. ق)
و از خلفای عباسی نیز معاصر بود با:
عبدالله بن محمد مشهور بهسفاح (132 – 137 ه. ق)
ابوجعفر مشهور بهمنصور دوانیقیمنصور دوانیقی (137 – 158 ه. ق)
شهادت حضرت امام جعفرصادق (عليه السلام)
پس از به قدرت رسیدن عباسیان، همانطور که آن حضرت پیش بینی کرده بود فشار بر شیعیان افزایش یافت و با روی کار آمدن منصور این فشار به اوج خود رسید. امام نیز از این فشار ها مستثنی نبود. این دوران، یعنی چند سال آخر عمر آن حضرت بر خلاف دوران اولیه امامتشان، دوره سختی ها و انزوای دوبارة آن حضرت و حرکت تشیع بود. منصور شیعیان را به شدت تحت کنترل قرار داده بود.
سرانجام کار به جایی رسید که با تمام فشارها، منصور چاره ای ندید که امام صادق (عليه السلام) را که رهبر شیعیان بود از میان بردارد و بنابراین توسط عواملش حضرت را به شهادت رساند. آن حضرت در سن 65 سالگی در سال 148 هجری به شهادت رسید و در قبرستان معروفبقیعبقیع در کنار مرقد پدر و جدّ خودش مدفون گردید .
