اذان :تفاوت ها و دیدگاه ها در بین اهل تشیع و اهل سنت
اذان از نظر لغوی به معنی «آگاهی دادن»، «آگاهانیدن» و «خبر به گوش رساندن» است. در دین اسلام، ندایی است برای اعلام وقت نماز با الفاظ مخصوص. در عربستان پیش از اسلام به ندا دادن و جمع کردن مردم برای خبرها و کارهای مهم، اذان گفته می‌شده‌است. نمازهای روزانهٔ مسلمانان در ساعات مشخصی ادا می‌شوند که به این زمان‌ها اوقات شرعی می‌گویند. از آنجا که به یاد داشتن زمان دقیق داخل شدن به وقت نماز کار آسانی نیست، در محله‌ها و شهرهای مختلف گفتن اذان با صدای بلند در مسجدها رواج داشته و دارد. اذان را مؤذن در جایی بلند مانند گلدستهٔ مسجد می‌خواند. خواندن اذان واجب نیست اما مستحب است که پیش از شروع هر نماز، ابتدا اذان و سپس اقامه خوانده شود. در صدر اسلام، پیامبر اسلام در چندین مورد برای اعلام خبر (مانند فراخوانی برای جنگ بدر) از اذان استفاده کرده‌است.
متن اذان
| تکرار | متن عربی | متن فارسی | مذهب |
|---|---|---|---|
| ۴بار | الله اکبر | خداوند بزرگ‌ترین است (بزرگتر از آن است که توصیف شود). | شیعه و سنی |
| ۲بار | اشهد ان لا الله الا الله | گواهی می‌دهم که هیچ خدایی جز خدا نیست. | شیعه و سنی |
| ۲بار | اشهد ان محمداً رسول الله | گواهی می‌دهم که محمّد فرستادهٔ خداوند است. | شیعه و سنی |
| ۲بار | اشهد ان علیاً ولی الله | گواهی می‌دهم که علی ولی خداوند است. | فقط شیعه |
| ۲بار | حی علی الصلاة | بشتاب بر نماز. | شیعه و سنی |
| ۲بار | حی علی الفلاح | بشتاب بر رستگاری. | شیعه و سنی |
| ۲بار | الصلاة خیر من النوم | نماز بهتر است از خواب | فقط سنی در اذان صبح |
| ۲بار | حی علی خیر العمل | بشتاب بر بهترین کار∗ | فقط شیعه |
| ۲بار | الله اکبر | خداوند بزرگ‌ترین است (بزرگتر از آن است که توصیف شود). | شیعه و سنی |
| ۲بار | لا اله الّا الله | خدایی جز الله نیست. | شیعه دوبار اما سنی تنها یک بار |
^پیروان مذهب مالکی (یکی از شاخه‌های مذهب سنی)الله اکبر ابتدای اذان را به جای چهار بار فقط دوبار می‌گویند.
^ عبارت «اشهد انّ علیّا ولی الله» فقط توسط شیعیان خوانده می‌شود. با این حال شیعیان اذعان دارند که این جمله جزو اذان و اقامه نیست و خواندن آن نیز واجب نیست بلکه مستحب است. گاهی بعضی از شیعیان عبارت دیگری را نیز به آن اضافه می‌کنند مانند «اشهد انّ مولانا امیرالمؤمنین علیّاً و ابناؤه المعصومین حجج الله» «گواهی می‌دهم که سرور ما امیر مؤمنان علی و پسران معصوم او حجّت و برهان‌هایی برای خدا(در زمین) هستند»
^ جمله «الصلوة خیرمن النّوم» به معنی «نماز از خواب بهتر است» را فقط اهل سنّت در اذان صبح (فجر) می‌خوانند و معتقدند که نخستین بار عمر در زمان پیغمبر این عبارت را به اذان افزوده‌است. جمله «حی علی خیرالعمل» به معنی "بشتاب به سوی بهترین کارهاً تنها توسط شیعیان گفته می‌شود. بر اساس بحارالانوار، در زمان پیغمبر این عبارت در اذان گفته می‌شده‌است امّا عمر (یا به قولی عثمان) این جمله را حذف کرد و گفت می‌ترسم مسلمانان نماز را بهترین کارها بدانند و از جهاد غافل شوند. .[
^ شیعیان جملهٔ پایانی (لا اله الا الله) را دو بار تکرار می‌کنند.
دیدگاه اهل سنت
اهل سنت عقیده دارند که نخستین بار اذان در مدینه خوانده شد و حمزه پسر عبدالمطّلب این پیشنهاد را به محمّد داد (در حالی که بعضی دیگر طبل و بوق یا زنگ را برای دعوت مردم به نماز پیشنهاد کرده بودند).اهل سنت همچنین عقیده دارند عمر، کلمات اذان را در خواب دید و به پیامبر عرضه کرد و بلال حبشی همان‌ها را در اذان خواند. اهل سنت معتقدند که بعضی عبارات اذان مانند «الصلوة خیر من النوم» را بلال حبشی افزوده‌است.
دیدگاه تشیع
شیعیان اذان را عبادتی می‌دانند که از جانب خدا تعیین گردیده‌است و تغییر در جملات اذان را مترادف بدعت می‌دانند. هم چنین عقیده شیعیان این است که نخستین اذان بلال حبشی در مدینه بوده‌است اما حضرت محمّدص پیش از هجرت به مدینه برای تمام نمازها خود، اذان می‌گفته‌است.
برگرفته از دانشنامه آزاد ویکی پدیا