چرا قبل از نماز اذان و اقامه گفته می‌شود؟
ازجمله پرسش‌هایی که درباره‌ی نماز مطرح شده، این است که چرا قبل از نماز اذان و اقامه گفته می‌شود؟
البته لازم به ذکر است که اذان و اقامه واجب نیست برای نماز. اما استحباب فراوان دارِه ، جوری که حتی اگر کسی نماز را شروع کرد و فراموش کرده که اقامه بگوید، گفتند می‌تواند نماز رو قطع بکنه، اقامه بگوید و سپس شروع به نماز بکنه. این مقدار اهمیت اقامه و قبل از آن اذان هست.
ازجمله پرسش‌هایی که درباره‌ی نماز مطرح شده، این است که چرا قبل از نماز اذان و اقامه گفته می‌شود؟
البته لازم به ذکر است که اذان و اقامه واجب نیست برای نماز. اما استحباب فراوان دارِه ، جوری که حتی اگر کسی نماز را شروع کرد و فراموش کرده که اقامه بگوید، گفتند می‌تواند نماز رو قطع بکنه، اقامه بگوید و سپس شروع به نماز بکنه. این مقدار اهمیت اقامه و قبل از آن اذان هست.
اما سؤال اینه که فلسفه اذان چیست؟
اما سؤال اینه که فلسفه اذان چیست؟ برای چی اذان مقرر شده؟ پیش از اسلام، برای دعوت مردم به عبادت، مسیحی‌ها و یهودی‌ها اینها از ناقوس و زنگ استفاده می‌کردند. که الان هم متعارف هست در بین مسیحیان. که با درآوردن صدای ناقوس مردم رو دعوت به عبادت و رفتن به کلیسا و اقامه‌ی در حقیقت مراسم عبادی می‌کردند. در صدر اسلام هم صحبت بود در بین مسلمان ها که برای دعوت مردم به نماز چه باید کرد؟ و چگونه باید اون ها را مطلع کرد که مثلاً نماز اقامه شده و به مسجد بیان برای عبادت؟ خوب پیشنهاداتی شد، اما پیامبر اکرم (ص) از جانب خداوند اعلام فرمودند که اذان باید گفته شود. که ]اذان[ برخلاف ناقوس کلیسا و وسایل دیگری که اینها باهاش مطلع می‌کردند مردم رو؛ مفاهیمی است و کلماتی است که این کلمات از حلقوم انسانی بیرون میاد و مردم رو با این شکل خاص دعوت به نماز می کنه، دعوت به حضور در مسجد می کنه. و خود اذان و اقامه مشتمل بر عالی‌ترین پیام‌ها از نظر اعتقادی و از نظر عملی است.
پیام های اذان و اقامه
اعتقادی
از نظر اعتقادی، یاد کردن خداوند به بزرگی که حکایت از آن داره که: اگر شما هر چیزی را مد نظر دارید؛ هر چیزی را براش اهمیت قائلید؛ به هر کاری که مشغولید؛ اما "الله اکبر" - خداوند از هر چیزی که وصف شود و به ذهن بیاد و به خیال بیاد بزرگتره - پس باید جانب او را بیش از همه رعایت کرد. و سپس شهادت به وحدانیت خداوند که مهم ترین رکن عقیدتی اسلام هست. که " اشهد ان لا اله الا الله " و سپس شهادت به رسالت پیامبر (ص). و در پیرو آن شهادت به ولایت که البته جزء اذان نیست. اما پس از شهادت به رسالت خوب است که انسان، شهادت به ولایت هم بدهد.
مهم‌ترین رکن عبادی اسلام نماز
پس از این مسائل عقیدتی ، نوبت به ذکر مهم‌ترین رکن عبادی اسلام و اون نمازه که فرا می‌رسد. که "حی علی الصلاة". و بعد هم فلسفه نماز "حی علی الفلاح" ، در نماز رستگاری است. و در نماز است که بهترین عمل شکل می‌گیرد "حی علی خیرعمل". و سپس باز هم یاد خدا و یاد بزرگی او و اینکه هیچ معبودی جز او نیست. پس باید به عبادت او شتافت که "لا اله الاالله". خوب اقامه هم علاوه بر این ]علاوه بر اذان[ ، اعلام برپا شدن نماز را در خود دارد که "قد قامه الصلاة". خوب این یک شعاری است برای اینکه مردم متوجه وقت عبادت و حضور در نماز و مسجد بشوند.
خواص وآثار اذان
آمادگی روحی و معنوی نمازگزار
البته اذان خواص فراوانی دارد و در حقیقت آثار متفاوتی. اولین آن‌ها آمادگی نمازگزار، اعلام آمادگی برای اینکه نمازگزار در نماز حاضر بشه یا در مسجد حاضر بشه. و در حقیقت با ذکر این کلمات یک آمادگی روحی و معنوی هم پدیدار میشه. به خصوص اگر به معنای این کلمات توجه بشه. و صرفاً به یک صدایی که برمی‌خیزد برای اعلان، اکتفا نشود و انسان به معانی اون توجه بکنه طبیعتاً با ادب و خضوع و خشوع فزون‌تری در پیشگاه خداوند حاضر می‌شود برای عبادت. که:
گل نغمه زيباى خدايى است اذان پروانه باغ دلگشايى است اذان
محبوب تمام حق‌پرستان زمين پیغام‌رسان روشنايى است اذان
اذان موجب صفای باطن و نشاط روح است.
علاوه بر این اذان موجب صفای باطن و نشاط روح میشه. پیامبر اکرم (ص) وقتی که در حقیقت در شدت فشار کارها و برنامه‌های روزانه و مراجعات و بالاخره مشکلاتی که برای به خصوص جامعه‌ی تازه شکل گرفته صدر اسلام بود؛ می‌فرمودند: "ارحنا یا بلال". بلال! ما را با اذان روح ببخش. ما را با اذان زنده کن. ما را راحت کن. که با صدای اذان و با نوای خوش مؤذن ما آسودگی پیدا بکنیم. و با ذکر خدا اون آرامش و اون در حقیقت صفایی که باید ایجاد بشه، ایجاد بشه. پس هم صفای باطنه و هم اعلام آمادگی به نمازگزار و اینکه وقت نماز و وقت ذکر خدا و یاد خدا فرا رسیده.
اذان یاد خدا و اولیای خداست.
و علاوه بر اینکه اذان خود یاد خداست. یعنی علاوه بر اعلام آمادگی خود یاد خدا و یاد اولیای خداست. که بایستی به اون توجه کرد و با اهتمام به اذان و به خصوص اذان حلقومی یعنی اذان زنده اذانی که از حلقوم انسان حی و زنده بیرون بیاد، با اون اذان مردم دعوت به نماز بشن. نه اینکه اذانی که از رادیو یا از نوار ضبط صوت پخش بشه؛ که طبیعی است که اون اثر و اون خاصیت رو نخواهد داشت
در قیامت اذان‌گوها از همه یک سر و گردن بلند تر هستند.
حالا فضایل اذان البته بی شماره. به ویژه در قیامت اذان‌گوها از همه یک سر و گردن بلند تر هستند. چون اینا دعوت کنندگان به نماز بودند. و در حدیثی هم آمده است ک در آخرالزمان برخی برای خودشون عیب و ننگ میدونن که اذان بگن! و اذان رو مخصوص افرادی میدونن که چندان شان اجتماعی ندارن! اینها رو در حقیقت برای اذان انتخاب می‌کنند! حال آنکه ما می‌بینیم خود امیر المومنین علی (ع) بالای ماذنه میرن و اذان میگن. و این نشان از شأن و عظمت اذان داره. که امیدواریم خدا به همه ما توفیق مؤذن بودن و به خصوص در خانه‌ها اذان گفتن که موجب خیر و برکت اون خانه میشه ،عنایت بفرماید.
والسلام علیکم والرحمه الله و برکاته